Giảm Thiểu Chi Phí Kháng Sinh - 7 Yếu Tố Quan Trọng Để Chăn Nuôi Gia Cầm Bền Vững
Việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi gia cầm, dù mang lại hiệu quả ổn định sức khỏe và tăng cường sức đề kháng cho đàn vật nuôi, đang đối mặt với những thách thức lớn. Nỗi lo về tồn dư kháng sinh trong sản phẩm thực phẩm đã trở thành mối quan ngại hàng đầu của người tiêu dùng hiện đại. Không chỉ vậy, chi phí kháng sinh cũng chiếm một phần không nhỏ trong tổng chi phí chăn nuôi, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Thực trạng đáng báo động là nhiều trang trại, do quá phụ thuộc vào kháng sinh trong thời gian dài, khi ngừng sử dụng đã phải đối mặt với hàng loạt vấn đề như gà dễ bệnh, tỷ lệ tử vong cao, và chất lượng sản phẩm giảm sút do nhiễm trùng. Điều này thúc đẩy ngành chăn nuôi gia cầm chuyển hướng mạnh mẽ sang sản xuất sản phẩm sạch, chất lượng cao, với hàm lượng kháng sinh tồn dư thấp hoặc không có, nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng khắt khe. Để xây dựng một đàn gà khỏe mạnh mà không cần quá phụ thuộc vào kháng sinh, các chuyên gia khuyến nghị quản lý chặt chẽ 7 yếu tố then chốt sau đây:
1. An Toàn Sinh Học Toàn Diện
An toàn sinh học là nền tảng cốt lõi trong chăn nuôi gia cầm bền vững. Một hệ thống an toàn sinh học được đảm bảo cả trại giống và trại chăn nuôi thương phẩm sẽ giúp giảm thiểu đáng kể lượng vi khuẩn có hại trong đường ruột gà con ngay từ giai đoạn đầu. Điều này đồng nghĩa với việc nâng cao tiêu chuẩn vệ sinh chuồng trại, từ đó hạn chế tối đa nguy cơ gà con tiếp xúc với mầm bệnh.
Việc gà con nhiễm mầm bệnh sớm có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa, khiến việc phục hồi và duy trì sức khỏe đường ruột sau này trở nên vô cùng khó khăn, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả chăn nuôi. Một giải pháp hiệu quả và an toàn là bổ sung probiotics (vi khuẩn hữu ích) ngay khi gà vừa nở. Probiotics giúp tăng cường sức đề kháng tự nhiên cho gà con, đồng thời hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh, bảo vệ hệ tiêu hóa non nớt.
2. Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý Và Cân Bằng
Trong các nguyên liệu thô hoặc sản phẩm đã qua xử lý nhiệt chưa hoàn chỉnh, có thể tồn tại những chất không mang lại giá trị dinh dưỡng, thậm chí gây hại cho vật nuôi. Điển hình là các polysaccarit không phải tinh bột trong lúa mì hay chất ức chế trypsin trong bột đậu nành. Những chất này có thể cản trở quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của gà.
Để khắc phục, cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng nguyên liệu thô đầu vào và xem xét sử dụng các enzyme chuyên biệt để trung hòa những chất có hại. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất mà còn giảm thiểu căng thẳng cho đường ruột của gà, từ đó góp phần giảm sự cần thiết của kháng sinh trong quá trình chăn nuôi.
3. Thức Ăn Sạch – Không Nhiễm Khuẩn
Thức ăn chăn nuôi là một trong những nguồn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh cao. Một số thành phần có nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn, đặc biệt là vi khuẩn Salmonella. Hơn nữa, việc đóng gói và bảo quản không đúng cách có thể khiến bất kỳ thành phần nào của thức ăn cũng bị ô nhiễm trở lại.
Mặc dù việc xử lý nhiệt bằng cách sấy khô hoặc nén viên có thể giúp làm sạch thức ăn và hạn chế nhiễm khuẩn, nhưng nếu khâu đóng gói và bảo quản không được chú trọng, thức ăn vẫn rất dễ bị ô nhiễm. Để đảm bảo thức ăn không nhiễm bệnh, cần kiểm soát chặt chẽ từ khâu nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất đến đóng gói và bảo quản. Ngoài ra, thị trường hiện có nhiều sản phẩm chuyên dụng có thể trộn vào thức ăn để hạn chế vấn đề này, góp phần bảo vệ sức khỏe đàn gia cầm.
4. Hệ Thống Nước Uống Đảm Bảo Vệ Sinh
Nước là yếu tố dinh dưỡng cực kỳ quan trọng đối với gia cầm, thậm chí lượng nước mà một con gà cần hấp thu thường gấp 2-3 lần lượng thức ăn chúng ăn vào. Tuy nhiên, nhiều người chăn nuôi thường chưa thực sự chú trọng đến yếu tố này. Ở nhiều quốc gia đang phát triển, việc sử dụng nước giếng đào hoặc giếng khoan cho gà uống là phổ biến, nhưng nguồn nước này tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm cao và có thể là con đường chính đưa vi khuẩn gây bệnh vào trại, đặc biệt là vi khuẩn coliform.
Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe cho đàn gà, việc quản lý nguồn nước là vô cùng cần thiết. Ngoài việc vệ sinh định kỳ hệ thống ống dẫn nước, bà con chăn nuôi có thể bổ sung các chất axit hóa lỏng vào nước để duy trì độ pH thấp, giúp nước luôn sạch và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.
5. Tối Ưu Hóa Khả Năng Tiêu Hóa Thức Ăn Của Gà
Khi khả năng tiêu hóa thức ăn của gia cầm bị suy giảm, các chất dinh dưỡng khó tiêu sẽ tích tụ ở đoạn cuối của ruột. Đây là môi trường lý tưởng để các vi khuẩn gây bệnh phát triển mạnh mẽ, dẫn đến các bệnh nguy hiểm như viêm ruột hoại tử. Do đó, bên cạnh thành phần dinh dưỡng hợp lý, khả năng tiêu hóa của vật nuôi cũng đóng vai trò then chốt.
Để tăng cường khả năng tiêu hóa cho đàn gà, ngoài các biện pháp chăm sóc cẩn thận, người chăn nuôi có thể xem xét sử dụng thêm các sản phẩm chuyên dụng giúp cải thiện quá trình tiêu hóa. Khi các chất dinh dưỡng được hấp thu tốt hơn, lượng chất dinh dưỡng sẵn có cho vi khuẩn ở phần sau của ruột sẽ giảm đi, từ đó giúp điều tiết hệ vi sinh vật đường ruột một cách tự nhiên và hiệu quả.
6. Kiểm Soát Độc Tố Nấm Mốc (Mycotoxins)
Độc tố nấm mốc là mối đe dọa thầm lặng nhưng nguy hiểm, có mặt trong hầu hết các nguyên liệu thức ăn ở các mức độ khác nhau, phụ thuộc vào yếu tố môi trường và quản lý. Các chuyên gia chỉ ra rằng deoxynivalenol (DON) và fumonisin B1 (FUM) là những độc tố nấm mốc phổ biến nhất, gây ô nhiễm thức ăn và nguyên liệu thô. DON và FUM được biết là có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến ruột gà thông qua nhiều cơ chế khác nhau.
Vì vậy, việc theo dõi thường xuyên nồng độ độc tố nấm mốc trong nguyên liệu thô và thức ăn thành phẩm là vô cùng quan trọng trong chăn nuôi. Ngoài ra, việc sử dụng các chất khử độc tố nấm mốc (mycotoxin binder) ở mức độ thích hợp cũng là một biện pháp hiệu quả giúp kiểm soát bất kỳ sự nhiễm khuẩn tiềm tàng nào, bảo vệ sức khỏe và năng suất của đàn gia cầm.
7. Phòng Chống Cầu Trùng Hiệu Quả
Trong một số trường hợp, việc sử dụng các chủng cầu trùng coccidiostats ionophore trong thức ăn chăn nuôi gia cầm có thể bị hạn chế, đặc biệt khi nhà sản xuất cam kết không trộn kháng sinh vào sản phẩm cám gà. Trong những tình huống này, tiêm phòng vắc xin phòng bệnh cầu trùng trở thành một kiến thức và thực hành cần thiết cho bất kỳ người chăn nuôi gia cầm nào.
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng khi kết hợp sử dụng vắc xin phòng cầu trùng với các sản phẩm cộng sinh, hiệu quả phòng chống bệnh cầu trùng của vắc xin có thể được tăng cường đáng kể. Đây là giải pháp bền vững giúp bảo vệ đàn gà hạn chế tối đa bệnh cầu trùng và ít phụ thuộc vào các hoạt chất kháng sinh.
Kết Luận
Để xây dựng một đàn gà khỏe mạnh, đạt năng suất cao cần ít phụ thuộc đến sự hỗ trợ của kháng sinh, mỗi chủ trang trại chăn nuôi cần trang bị kiến thức vững chắc và áp dụng nghiêm túc các biện pháp quản lý tổng thể. Từ việc đảm bảo an toàn sinh học trong trại, kiểm soát độ sạch của thức ăn và nước uống, thiết lập chế độ dinh dưỡng hợp lý, nâng cao khả năng tiêu hóa của vật nuôi, đến quản lý chặt chẽ độc tố nấm mốc và phòng chống cầu trùng hiệu quả – tất cả đều là những yếu tố then chốt, góp phần kiến tạo nền chăn nuôi gia cầm bền vững, mang lại sản phẩm an toàn và chất lượng cho người tiêu dùng.