Sổ Tay Chăn Nuôi: Nhận Diện & Xử Lý Nấm Diều, Nấm Phổi Gà Hiệu Quả

13-06-2025 22 Lượt xem

Chia sẻ

Bệnh nấm diều và nấm phổi là những bệnh lý phổ biến trong chăn nuôi gia cầm, gây ra những thách thức đáng kể cho người chăn nuôi. Tuy nhiên, việc chẩn đoán phân biệt các bệnh nấm này với các bệnh hô hấp và tiêu hóa khác đôi khi gặp khó khăn, dẫn đến việc áp dụng các phương pháp điều trị không hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chuyên sâu về cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị hiệu quả các bệnh nấm này.

1. Phân Biệt Nấm Phổi Và Nấm Diều Trên Gà

Mặc dù cùng là bệnh nấm, nấm phổi và nấm diều do hai tác nhân gây bệnh khác nhau, với đặc tính, cơ chế lây lan và tác động lên gia cầm riêng biệt.

Đặc điểm của Bệnh Nấm Phổi (Aspergillosis)

Tác nhân gây bệnh: Chủ yếu là nấm Aspergillus (thường là nấm men, nấm mốc).
Đối tượng bị ảnh hưởng: Bệnh thường nghiêm trọng nhất trên gà con (gà úm), có thể gây tỷ lệ tử vong lên đến 50% nếu không được can thiệp kịp thời.
Đường lây nhiễm: Gia cầm dễ mắc bệnh khi hít phải bào tử nấm có trong không khí, thức ăn, chất độn chuồng bẩn hoặc từ vỏ trứng chưa được khử trùng kỹ lưỡng.
Mức độ lây lan: Nấm có khả năng lan rộng đến các nội quan khác như gan, lách và khoang bụng, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Khó khăn trong điều trị: Bệnh nấm phổi thường đòi hỏi sử dụng thuốc đặc trị với liều cao và khó điều trị hơn so với nấm diều.

Đặc điểm của Bệnh Nấm Diều (Candidiasis)

Tác nhân gây bệnh: Chủ yếu là nấm Candida albicans và một số chủng nấm khác thuộc họ Candida.
Tỷ lệ gây hại: Tỷ lệ gà mắc và tỷ lệ tử vong do nấm diều thường thấp hơn nấm phổi.
Vị trí ký sinh: Nấm Candida thường trực có mặt trong đường tiêu hóa (miệng, diều, thực quản) và cả trong môi trường xung quanh.
Điều kiện phát bệnh: Khi sức đề kháng của gia cầm giảm sút (do stress, bệnh tật khác...), nấm Candida sẽ nhân lên nhanh chóng và gây bệnh.
Vị trí tác động chính: Nấm diều chủ yếu gây bệnh trên đường tiêu hóa của gia cầm.
Dễ điều trị hơn: Bệnh nấm diều thường có thể điều trị bằng thuốc với liều thấp hơn và dễ chữa hơn so với nấm phổi.

2. Nguyên Nhân Gây Bệnh Nấm Phổi, Nấm Diều Trên Gà

Để phòng bệnh hiệu quả, cần nắm rõ các nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển của nấm phổi và nấm diều:

Vấn đề từ trứng và máy ấp: Kho trứng, máy ấp hoặc hộp gà không được xông khử trùng kỹ lưỡng trước khi sử dụng tạo điều kiện cho bào tử nấm tồn tại và lây lan.
Chế độ ăn uống không hợp lý: Diều gà bị "rỗng" quá lâu (không có thức ăn trong diều) làm mất cân bằng vi sinh vật đường tiêu hóa, tạo cơ hội cho nấm phát triển.
Bệnh kế phát: Bệnh nấm thường xuất hiện sau một số bệnh đường tiêu hóa khác, làm gà suy yếu và giảm sức đề kháng.
Thức ăn nhiễm nấm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Thức ăn bị ẩm mốc, bảo quản không đúng cách rất dễ nhiễm nấm.
Vệ sinh kém: Chất độn chuồng không được xử lý, sát trùng đúng cách hoặc bị ẩm ướt lâu ngày; máng ăn, máng uống không được vệ sinh thường xuyên là môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.
Lạm dụng kháng sinh: Sử dụng kháng sinh phổ rộng trong thời gian dài có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột gà, tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh.

3. Dấu Hiệu Nhận Biết Gà Mắc Nấm Phổi, Nấm Diều

Khi gà có những biểu hiện sau, cần chú ý theo dõi:

Giảm ăn, mệt mỏi, khát nước: Gia cầm bỏ ăn, ủ rũ, có biểu hiện mệt mỏi và uống nước nhiều hơn bình thường.
Khó thở: Gà khó thở, thở gấp, thường xuyên rướn cổ để thở (đặc biệt trong trường hợp nấm phổi).
Triệu chứng thần kinh: Một số trường hợp (tuy hiếm gặp) gia cầm có thể có biểu hiện thần kinh.
Thể mãn tính:
- Gà gầy mòn dần, yếu ớt, chảy nước mắt.
- Giảm ăn, miệng có mùi hôi (do nhiễm trùng khoang miệng).
- Diều to bất thường, có thể nôn ra thức ăn không tiêu, chứa chất nhầy có mùi chua, hôi thối.
- Tiêu chảy phân sống, chướng diều, chậm tiêu hóa.

4. Bệnh Tích Điển Hình Của Nấm Phổi, Nấm Diều Trên Gà

Khi mổ khám, có thể quan sát thấy những dấu hiệu sau:

Phổi và các cơ quan hô hấp: Phổi, túi khí, khí quản hoặc trên bề mặt các nội quan khác xuất hiện các u nấm nhỏ màu vàng, trắng hoặc xám.
Màng bao phủ: Nấm có thể phát triển thành lớp màng màu xanh xám bao phủ mặt ngoài phổi, lớp màng phúc mạc hoặc trên vỏ trứng gà ấp bị nhiễm nấm.
Diều: Diều to, tích nhiều nước, có mùi chua đặc trưng.
Đường tiêu hóa: Niêm mạc miệng, diều, thực quản, ruột bị phủ một lớp màng giả, có vết loét hoặc xuất hiện các nốt nấm màu trắng.
Dạ dày: Niêm mạc dạ dày cơ có thể xuất hiện vết loét.

5. Giải Pháp Phòng Và Điều Trị Bệnh Nấm Diều, Nấm Phổi Hiệu Quả

Để đảm bảo đàn gà luôn khỏe mạnh, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:

Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ: Định kỳ phun sát trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống. Đặc biệt, chất độn chuồng cần được xử lý khô ráo, sạch sẽ và thay thế định kỳ để ngăn chặn sự phát triển của nấm.
Kiểm soát nguồn thức ăn: Sử dụng thức ăn có chất lượng tốt, được bảo quản đúng cách để tránh ẩm mốc. Tuyệt đối không cho gia cầm ăn thức ăn đã bị nấm mốc.
Khử trùng trứng và máy ấp: Trước khi ấp, trứng và máy ấp phải được xông khử trùng kỹ lưỡng để loại bỏ bào tử nấm.
Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung vitamin, khoáng chất và men tiêu hóa vào khẩu phần ăn để tăng cường sức đề kháng cho gà, giúp chúng chống chọi tốt hơn với mầm bệnh.
Sử dụng kháng sinh đúng liều lượng: Tránh lạm dụng kháng sinh phổ rộng trong thời gian dài vì có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Khi gà mắc bệnh:

Tham khảo ý kiến chuyên gia: Khi gà có dấu hiệu mắc bệnh, cần liên hệ ngay với các chuyên gia thú y để được tư vấn và chẩn đoán chính xác, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Sử dụng thuốc đặc trị: Sử dụng các loại thuốc đặc trị nấm theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc cán bộ thú y.

Lưu ý: Nấm phổi thường khó chữa hơn nấm diều, cần liệu trình điều trị dài và liều lượng cao hơn.

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp quý vị hiểu rõ hơn về bệnh nấm diều và nấm phổi trên gà để có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả, giúp đàn gà luôn khỏe mạnh và mang lại năng suất cao.

------